Οι θεραπευτικοί μας χειρισμοί κατευθύνονται από το αίτιο της υπογονιμότητας. Έτσι λοιπόν, η θεραπεία είναι ανάλογη με την κατάσταση που προκαλεί βλάβη στη σπερματογένεση και εξατομικεύεται σε κάθε ασθενή. Παρακάτω αναλύονται οι βασικές αρχές της αιτιολογικής θεραπείας της ανδρικής υπογονιμότητας.
Φλεγμονές της γεννητικής οδού και των επικουρικών αδένων
Όλα τα μέρη της γεννητικής οδού μπορεί να προσβληθούν από μικροβιακή λοίμωξη, ο προστάτης είναι όμως ο αδένας που συμμετέχει σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις και που είναι πιο δύσκολο να αντιμετωπιστεί η λοίμωξή του ριζικά. Γενικά στις λοιμώξεις της γεννητικής οδού χορηγούμε αντιβιοτικά ανάλογα με το μικρόβιο που ανευρίσκεται στις καλλιέργειες ούρων και ουρηθρικού εκκρίματος πριν και μετά από μαλάξεις προστάτου και βάσει του αντιβιογράμματος που προκύπτει από αυτές (δοκιμασία 4 ποτηριών, κατά Stamey-Meares,).
Συγκεκριμένα όμως ο προστάτης έχει μία ιδιαίτερη αιμάτωση, λόγω της οποίας δημιουργείται ένας φραγμός μεταξύ του αίματος και του αδένα, που δεν επιτρέπει σε όλα τα κοινά αντιβιοτικά να εισχωρήσουν σε αυτόν. Τα φάρμακα που διαπερνούν αυτόν το φραγμό, είναι η Δοξυκυκλίνη, η ερυθρομυκίνη και τα νεότερα μακρολίδια (αζιθρομυκίνη, ροξυθρομυκίνη, κλαριθρομυκίνη), οι αμινογλυκοσίδες που όμως υπάρχουν μόνο σε ενέσιμη μορφή και τέλος οι κινολόνες (με κύριους εκπροσώπους τους σιπροφλοξασίνη, οφλοξασίνη, λεβοφλοξασίνη, μοξιφλοξασίνη, προυλιφλοξασίνη) που είναι και τα συνηθέστερα χρησιμοποιούμενα φάρμακα για την αντιμετώπιση των λοιμώξεων του ουροποιογεννητικού συστήματος. Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η θεραπεία των λοιμώξεων αυτών είναι μακρά σε διάρκεια και απαιτεί για να επιτύχει υπομονή από την πλευρά του ασθενούς και πλήρη συμμόρφωση με τις οδηγίες του θεράποντος γιατρού.
Κιρσοκήλη
Όπως αναφέρθηκε και νωρίτερα, η θεραπεία γίνεται με χειρουργική απολίνωση, ή με εμβολισμό των σπερματικών φλεβών.
Η χειρουργική αντιμετώπιση, παλαιότερα γινόταν με την κλασσική μέθοδο Palomo, με μία τομή υψηλή, πάνω από το βουβωνικό πόρο, στη συνέχεια με τη μέθοδο Bernardi, τα τελευταία χρόνια όμως η τάση είναι να πραγματοποιείται η αποκατάσταση της κιρσοκήλης με προσπέλαση υποβουβωνική, και μάλιστα μικροχειρουργικά, με τη χρήση χειρουργικού μικροσκοπίου, για την αποφυγή τραυματισμού της ορχικής αρτηρίας και των λεμφαγγείων που οδηγούσαν με τις κλασσικές μεθόδους σε περισσότερες επιπλοκές.
Ο εμβολισμός της σπερματικής φλέβας είναι μια ακτινολογική επεμβατική μέθοδος με κυριότερο μειονέκτημα το υψηλό ποσοστό υποτροπής της κιρσοκήλης, ενώ τελευταία χρησιμοποιούνται και κάποιες μέθοδοι σκληροθεραπείας με έγχυση ειδικών ουσιών στις διατεταμένες φλέβες, πάλι μέσω μιας υποβουβωνικής τομής (μέθοδοι Tauber και Cοlρί).
Η διόρθωση της κιρσοκήλης όμως θα πρέπει να σημειωθεί ότι πρέπει να γίνεται ακολoυθώντας συγκεκριμένες ενδείξεις και όχι σε όλες τις περιπτώσεις, ενώ δεν περιμένει κανείς όφελoς όταν γίνεται σε ηλικία μεγαλύτερη των 30 ετών. Εάν γίνει σωστά η επιλογή των ασθενών που θα χειρουργηθούν από κιρσοκήλη, περιμένουμε βελτίωση στο σπέρμα σε ποσοστό περίπου 70%, που θα φανεί μετά απόo 6 μήνες από το χειρουρ¬γείο. Οι κύριες ενδείξεις αντιμετώπισης της κιρσοκήλης, όπως δίνονται από την Ευρωπαϊκή Ουρολογική Ένωση, είναι συνοπτικά οι εξής:
Σε εφήβους ή νέους άνδρες όταν υπάρχει καθυστέρηση στην ανάπτυξη, ή ατροφία του όρχεος σύστοιχα στην κιρσοκήλη.
Σε νέους υπογόνιμους άνδρες με παθολογικό σπερμοδιάγραμμα, όταν δεν προκύπτει από τον έλεγχο κάποια άλλη αιτία υπογονιμότητας, και αφού ενημερωθούν ότι δεν είναι 100% βέβαιη η βελτίωση των παραμέτρων του σπέρματος και η επακόλουθη εγκυμοσύνη με την διόρθωση της κιρσοκήλης.
Όταν υπάρχει δυσμορφία στο όσχεο λόγω ευμεγέθους κιρσοκήλης, ή όταν αυτή δημιουργεί (σπάνια βέβαια), ενοχλητικά συμπτώματα.
Δεν συνιστάται η χειρουργική αποκατάσταση της κιρσοκήλης σε άνδρες με ενδείξεις πρωτοπαθούς ορχικής ανεπάρκειας, σε υποκλινική κιρσοκήλη και σε μεγαλύτερες ηλικίες.
Τελευταίες μελέτες από τον καθηγητή W.SchiII θέτουν κάποιες επιπλέον ενδείξεις για την αντιμετώπιση της κιρσοκήλης: όταν υπάρχουν > 8% σπερματοζωάρια με ανωμαλίες αυχένος, ή > 5% άωρες μορφές, ή > 5% σπερματοζωάρια με περιελίξεις ουράς.
Αζωοσπερμία
Η αζωοσπερμία, η παντελής αδυναμία δηλαδή ανεύρεσης σπερματοζωαρίων στο εκσπερμάτισμα μετά από πολλαπλή επεξεργασία, μπορεί να οφείλεται όπως είδαμε είτε σε ορχική ανεπάρκεια, οπότε χαρακτηρίζεται ως αζωοσπερμία παραγωγικού τύπου, είτε σε απόφραξη της γεννητικής οδού οπότε χαρακτηρίζεται ως αποφρακτικού τύπου αζωοσπερμία. Να σημειώσουμε ότι αζωοσπερμία μπορεί να προκληθεί και λόγω αδυναμίας μεταφοράς του σπέρματος, από βλάβη της νευρικής οδού, όπως συμβαίνει σε μεγάλα χειρουργεία και σοβαρές κακώσεις της πυέλου, καθώς και σε κακώσεις του νωτιαίου μυελού.
Αποφρακτικού τύπου αζωοσπερμία. Η θεραπεία έγκειται είτε στη χειρουργική αποκατάσταση της γεννητικής οδού, όταν αυτό είναι εφικτό, ή στη λήψη σπέρματος από τον όρχη για τη χρησιμοποίησή του, στη συνέχεια, για εξωσωματική μικρογονιμοποίηση (IC51).
Η χειρουργική αποκατάσταση γίνεται στις περιπτώσεις ύπαρξης κύστης του Muller με διουρηθρική διάνοιξη, ή σε περιπτώσεις απόφραξης του σπερματικού πόρου ή της επιδιδυμίδας, στις οποίες βλέπουμε με το διαγνωστικό έλεγχο ότι μπορούμε να παρακάμψουμε την απόφραξη, συνενώνοντας υγιή, βατά τμήματα της γεννητικής οδού, με μικροχειρουργικές μεθόδους.
Η λήψη σπέρματος στην αποφρακτική αζωοσπερμία είναι συνήθως εύκολη και μπορεί να είναι επιτυχής ακόμη και με διαδερμική αναρρόφηση με βελόνη, ενώ αν αυτή δεν αποδώσει, τότε καταφεύγουμε σε λήψη με ανοικτή βιοψία.
Παραγωγικού τύπου αζωοσπερμία. Εδώ η θεραπεία έγκειται αποκλειστικό στην ανεύρεση σπερματοζωαρίων σε ορχικό ιστό μετά από πολλαπλές βιοψίες και στους δύο όρχεις.
Πρέπει να σημειωθεί ότι σε πολλές περιπτώσεις δεν ανευρίσκονται ώριμα σπερματοζωάρια, οπότε γίνεται ειδική καλλιέργεια του ορχικού ιστού, για να πάρουμε γεννητικά κύτταρα πρωιμότερου σταδίου ανάπτυξης (σπερματίδες) και να τα χρησιμοποιήσουμε για ICSI.
Να αναφέρουμε ότι το 1996 γεννήθηκε από την ομάδα μας στη Θεσσαλονίκη το πρώτο παιδί με γονιμοποίηση από στρογγυλή σπερματίδα (πρωιμότερη μορφή γεννητικού κυττάρου), που ακολουθήθηκε και από τη γέννηση και άλλων παιδιών στον κόσμο με την ίδια μέθοδο (ROSI ή ELSI).
Ωστόσο, σήμερα πια οι γενετιστές προτείνουν η μικρογονιμοποίηση να γίνεται με τη χρήση μόνο σπερματοζωαρίων, ή το πολύ ώριμης σπερματίδας. Σε κάθε περίπτωση πάντως, η κατάψυξη για φύλαξη και στη συνέχεια η καλλιέργεια και επεξεργασία του ορχικού ιστού για τη λήψη γεννητικών κυττάρων, δίνει ελπίδες σε κάθε αζωοσπερμικό ασθενή να γίνει βιολογικός πατέρας.
Αδυναμία μεταφοράς (νευρολογική βλάβη). Γίνονται σε ειδικά κέντρα προσπάθειες πρόκλησης εκσπερμάτισης με ηλεκτρική διέγερση (electroejaculation), ή καταφεύγουμε και εδώ σε βιοψίες όρχεος.
Να σημειώσουμε επίσης, ότι κάθε νέος ασθενής που θέλει στο μέλλον να γίνει πατέρας και πρέπει να υποβληθεί σε χημείο - ή ακτινοθεραπεία λόγω καρκίνου του όρχεος ή άλλης κακοήθειας, θα πρέπει να δίνει σπέρμα για κατάψυξη.
Ανοσολογικά αίτια
Όταν υπάρχουν ενδείξεις υπογονιμότητας ανοσολογικής αιτιολογίας, με ή χωρίς την παρουσία αντισωμάτων, ή ανοσολογικής αρχής ασυμβατότητα σπέρματος και τραχηλικών και κολπικών εκκρίσεων, θα πρέπει το ζευγάρι να παραπέμπεται σε ειδικό ανοσολόγο, καθώς οι εμπειρικές θεραπείες με κορτικοειδή που εφαρμόστηκαν κατά το παρελθόν, απεδείχθησαν αναποτελεσματικές και με αρκετές παρενέργειες.
Ενδοκρινικές διαταραχές
Στις ορμονικές διαταραχές, περιλαμβάνονται κάποιες περιπτώσεις που επέρχεται μια ανισορροπία μεταξύ των ορμονών τόσο του φύλου, όσο και των θυρεοειδικών ορμονών, ενώ δεν θα πρέπει να μας διαφεύγει ο έλεγχος του σακχάρου, καθώς μπορεί πίσω από μια υπογονιμότητα να κρύβεται ένας υποκλινικός σακχαρώδης διαβήτης. Ο Ουρολόγος-Ανδρολόγος θα διορθώσει τις δυσαρμονίες των ορμονών του φύλου, οι οποίες πολλές φορές είναι και παροδικές και μπορεί να οφείλονται και απλά σε καταστάσεις άγχους και στρες, ενώ επί θυρεοειδικής δυσλειτουργίας ή σακχάρου θα πρέπει να παραπέμπεται ο ασθενής σε Ενδοκρινολόγο.
Η ενδοκρινική κατάσταση υπογονιμότητας που θεραπεύεται με βεβαιότητα είναι ο υπογοναδοτροπικός υπογοναδισμός, όπου η σπερματογένεση αποκαθίσταται μετά από θεραπεία αρκετών, (6-24) μηνών, με γοναδοτροπίνες.
Στις περιπτώσεις που οι ενδοκρινικές διαταραχές οφείλονται σε κάποια χρωμοσωμική ανωμαλία στα πλαίσια κάποιου συνδρόμου, όπως στο σύνδρομο Kleinefelter, πρέπει οπωσδήποτε να συνεργαζόμαστε με Γενετιστή, ο οποίος θα κάνει και τον προεμφυτευτικό διαγνωστικό χρωμοσωμικό έλεγχο, για την αποφυγή γέννησης παιδιών με το ίδιο σύνδρομο.
Ιδιοπαθής ολιγοασθενοτερατοσπερμια
Στην περίπτωση αυτή γίνεται εμπειρική θεραπεία με διάφορα θεραπευτικά σχήματα, με πτωχά όμως συνήθως αποτελέσματα. Μελέτες προσωπικές του Κου Δρακόπουλου, όσο και κάποιες που τρέχουν αυτή τη στιγμή στη Γερμανία, καταδεικνύουν την ευεργετική επίδραση στη σπερματογένεση στις περιπτώσεις ιδιοπαθούς υπογονιμότητας των ιχνοστοιχείων Ψευδαργύρου και Σεληνίου, σε συνδυασμό με τα αμινοξέα Ι-Αργινίνη, Ι-Καρνιτίνη και τις βιταμίνες Ε και 66.
Πολύ συχνά εφαρμόζονται ως εμπειρική θεραπεία η αγωγή με αντιοιστρογόνα (Ταμοξιφαίνη) σε συνδυασμό με αντιοξειδωτικά (βιταμίνη Ε) και Ι-Καρνιτίνη, παρότι έχουν αμφίβολη αποτελεσματικότητα, αφού φαίνεται να μην παρουσιάζουν επιβλαβείς παρενέργειες.
Ένα άλλο εμπειρικό σχήμα προτείνεται οπό τον καθηγητή ενδοκρινολογίας κ. Αδαμόπουλο και αφορά στη χορήγηση Τομοξιφαίνης με Ενδεκονοϊκή Τεστοστερόνη.
Πέραν αυτών, συνιστώνται στον υπογόνιμο άνδρα οπό διατροφικής πλευράς, η κατανάλωση οστρακοειδών, μαύρου πολύσπορου ψωμιού ολικής άλεσης, ξηρών καρπών, βασιλικού πολτού, ακτινιδίων και φυσικών χυμών, ενώ τέλος συνιστάται επί παχυσαρκίας η απώλεια βάρους και βεβαίως η διακοπή του καπνίσματος και η λογική κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών, για λεπτομέρειες βλέπε τις οδηγίες της Διαιτολόγου - Διατροφολόγου κ. Χρ. Δρακοπούλου.
Τελικά...
Σε όσα προαναφέρθηκαν εξαντλείται και η δυνατότητα θεραπείας της ανδρικής υπογονιμότητας. Όταν παρόλα αυτά δεν επιτυγχάνεται σύλληψη σε εύλογο χρονικό διάστημα, θα πρέπει να παροτρύνουμε το ζευγάρι να προχωρήσει σε τεχνικής υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, δηλαδή αρχικά σπερματέγχυση (έως και τρεις προσπάθειες) και επί αποτυχίας σε εξωσωματική γονιμοποίηση, ειδικά όταν οι ηλικίες των συντρόφων είναι άνω των 40 ετών.
Θα πρέπει ειδικά οι νέοι άνδρες να λαμβάνουν μέτρα ώστε να μειώνουν κατά το δυνατόν την έκθεσή τους σε πηγές Ηλεκτρομαγνητικής Ακτινοβολίας, με περιορισμό της χρήσης της οθόνης (τηλεόραση, Η/Υ, Video Games) και του κινητού τηλεφώνου, το οποίο δεν θα πρέπει να αναρτάται και σε σημεία που να είναι κοντά στους όρχεις (στην τσέπη του παντελονιού η σε τσαντάκι μέσης).
Τέλος, να τονίσουμε ότι για το μεγαλύτερο δυνατό όφελος του υπογόνιμου άνδρα και του ζευγαριού, απαιτείται η καλή συνεργασία μεταξύ των εμπλεκομένων γιατρών και βιολόγων αναπαραγωγής.
Πηγη http://www.poulakis-urology.com/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου