Κάθε χρόνο χιλιάδες ζευγάρια περιμένουν έξω από τα γραφεία ιατρών που ασχολούνται με την υποβοηθούμενη γονιμοποίηση, προκειμένου να ξεπεράσουν κάποιο πρόβλημα υπογονιμότητας και να αποκτήσουν ένα παιδί. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, ένα στα επτά ζευγάρια παρουσιάζουν δυσκολία στο να κάνουν παιδιά, ενώ τα ποσοστά έχουν αυξητικές τάσεις λόγω του σύγχρονου τρόπου ζωής. Για τις γυναίκες, ο αρνητικός παράγοντας είναι περισσότερο κοινωνικός, αφού αφιερώνουν τα γόνιμα χρόνια τους για να σπουδάσουν, να κτίσουν μια καριέρα και λιγότερο για να κάνουν παιδιά. Για τους άνδρες, η μείωση γονιμότητας έχει να κάνει με την αποδυνάμωση του σπέρματος που προκαλείται από τον καθιστικό τρόπο ζωής, από την επαφή με διάφορες χημικές ουσίες, το νέφος και με άλλους παράγοντες. Η αλλαγή τρόπου ζωής επηρεάζει το συνολικό αριθμό σεξουαλικών επαφών του ζευγαριού μειώνοντας τις πιθανότητες σύλληψης, καθώς η χρονική στιγμή της επαφής παίζει σημαντικότατο ρόλο. Το άγχος αποτελεί έναν επιπλέον παράγοντα που επισημαίνεται στις δυσκολίες γονιμότητας.
Πόσα παιδιά χωράει αυτός ο σωλήνας...
Από το πρώτο «Παιδί του Σωλήνα», που γεννήθηκε στην Αγγλία το 1978, μέχρι σήμερα, δύο με τρία εκατομμύρια παιδιά έχουν συλληφθεί με τη μέθοδο της τεχνητής γονιμοποίησης. Σήμερα, το 1 με 3 % των παιδιών γεννιούνται με αυτό τον τρόπο με τη βοήθεια πάνω από 1.000ων ιδιωτικών κέντρων που υπάρχουν παγκοσμίως.
Στην Ελλάδα, υπολογίζεται ότι από τα περίπου 100.000 παιδιά που γεννιούνται κάθε χρόνο, το 2 με 4 % έχουν συλληφθεί με ιατρική υποστήριξη ενώ οι αντίστοιχες κλινικές ξεπερνάνε τις 50. Οι προσπάθειες τεχνητής γονιμοποίησης (κύκλοι) που πραγματοποιούνται κάθε χρόνο στη χώρα μας κυμαίνονται από 12 ως και 15.000 ενώ το κόστος της κάθε προσπάθειας για το ζευγάρι είναι 1.500 με 3.000 ευρώ, συν τα φάρμακα. Αθροιστικά, υπολογίζεται πως ο τζίρος της τεχνητής γονιμοποίησης είναι 24 με 35 εκατομμύρια ευρώ ετησίως, χωρίς τα φάρμακα, τα οποία -στην πλειοψηφία- καλύπτονται από τα Ασφαλιστικά Ταμεία.
Γιατί τεχνητή γονιμοποίηση
Πολλά ζευγάρια, εσφαλμένα, νομίζουν πως η μόνη λύση για το πρόβλημα υπογονιμότητας είναι η τεχνητή γονιμοποίηση. Αυτό όμως, σύμφωνα πάντα με τους ειδικούς, είναι η ύστατη και η πιο δαπανηρή λύση, η οποία πρέπει να επιλέγεται άμεσα μόνο εάν η γυναίκα έχει ξεπεράσει το 35ο έτος της ηλικίας της (οπότε και τίθεται θέμα ποιότητας ωαρίων). Ο Δημήτρης Λουτράδης (καθηγητής Μαιευτικής - Γυναικολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών) επισημαίνει: «Η πρώτη ένδειξη για εξωσωματική γονιμοποίηση είναι ο σαλπιγγικός παράγοντας, όταν -για κάποιο λόγο- είναι βουλωμένες οι σάλπιγγες. Δεύτερος είναι ο ανδρικός παράγοντας και τρίτος είναι κοινωνικός: η ηλικία της γυναίκας. Εάν η γυναίκα έχει ξεπεράσει το 35ο έτος της ηλικίας της, επειδή η πιθανότητα να μείνει έγκυος μειώνεται πολύ, συνιστούμε την εξωσωματική γονιμοποίηση. Διότι έχουμε τη δυνατότητα να βλέπουμε τα ωάρια και σε περίπτωση που η γυναίκα δε μείνει έγκυος, να ξαναπροσπαθούμε αλλάζοντας τη δόση ή τη σύνθεση των φαρμάκων».
Τα ζευγάρια μικρότερης ηλικίας θα πρέπει να ενημερωθούν διεξοδικά για το πρόβλημά τους και για τις πιθανές θεραπείες προτού πάρουν κάποια απόφαση. Υπάρχουν πάρα πολλές θεραπείες, πριν ένα ζευγάρι φτάσει στην εξωσωματική, η οποία, συνήθως, είναι το τελευταίο στάδιο.
Η πιο απλή λύση μπορεί να είναι η παρακολούθηση ωορρηξίας για να εντοπιστούν οι γόνιμες μέρες και ώρες της γυναίκας Άλλη μια θεραπεία είναι τα φάρμακα, ώστε να παράγει η γυναίκα πάνω από ένα ωάριο το μήνα αυξάνοντας τις πιθανότητες σύλληψης. Αρκετά μεγάλο ποσοστό επιτυχίας έχει και η σπερματέχυνση (όταν, σε ένα νέο ζευγάρι, το σπέρμα είναι καλής ποιότητας και οι σάλπιγγες ανοιχτές). Σ' αυτήν γίνεται παρακολούθηση ωορρηξίας (με εξετάσεις αίματος και υπέρηχο) για να προβλεφθεί το πότε ακριβώς θα γίνει η ωορρηξία και στη συνέχεια, με μια απλή διεργασία, μεταγγίζεται σπέρμα μέσα στη μήτρα, για να κάνει μόνο του όλη τη δουλειά. Αυτές είναι μερικές μόνο από τις ιατρικές λύσεις που εφαρμόζονται πριν από την εξωσωματική.
Πρωτοπόρος η Ελλάδα
Όπως επισημαίνει ο Giles Palmer (κλινικός εμβρυολόγος και διευθυντής του Τμήματος Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής του Μαιευτηρίου «Μητέρα» στην Αθήνα), η χώρα μας έχει παρουσιάσει μια αξιόλογη βελτίωση στο συγκεκριμένο τομέα, και ως ιατρικό σύστημα και ως κοινωνία: «Στα 15 χρόνια που εργάζομαι στην Ελλάδα, τα πράγματα στην εξωσωματική έχουν αλλάξει πάρα πολύ. Δεν υπάρχει πια τόσο μεγάλο ταμπού όπως παλιότερα, οι Έλληνες μιλάνε πια άνετα για το πρόβλημα τους μέσα στην οικογένεια. Επειδή στην Ελλάδα οι οικογένειες είναι πιο δεμένες, όλοι βοηθάνε στο να βρεθεί μια λύση. Στην Αγγλία είναι πολύ διαφορετικά, δεν υπάρχει αυτή η βοήθεια. Αυτό βέβαια, καμιά φορά, έχει και μια αρνητική πλευρά, αφού δημιουργείται μεγαλύτερη πίεση και άγχος.
« Άλλη μια σημαντική αλλαγή είναι ότι υπάρχουν πια πάρα πολλά και καλά κέντρα, τα ζευγάρια έχουν περισσότερες επιλογές. Υπάρχει πολύ καλή πληροφόρηση, υπάρχουν και δύο σωματεία υποστήριξης για ζευγάρια με προβλήματα υπογονιμότητας. Έχει αλλάξει επίσης πολύ η φροντίδα που δέχεται ένα ζευγάρι από τη στιγμή που μπαίνει σε ένα κέντρο. Ιατρικά, τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται είναι περισσότερο φιλικά και αποτελεσματικά ενώ υπάρχει και πολύ καλός προγραμματισμός της ωοληψίας.»
Θετικό το νομικό πλαίσιο
Η ελληνική νομοθεσία προβλέπει τις διαδικασίες της τεχνητής γονιμοποίησης: Ο νόμος για την «Εφαρμογή της Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής» (3305/2005) περιγράφει λεπτομερώς τις τεχνικές που πρέπει να χρησιμοποιούνται στη διαδικασία και τους περιορισμούς που τίθενται. Μέσα σ' αυτό περικλείονται τα περισσότερα θέματα που αφορούν στην τεχνική γονιμοποίηση. Αν και το γενικό πλαίσιο χαρακτηρίζεται ως «φιλελεύθερο», ο νόμος προβλέπει τα περισσότερα ηθικά διλήμματα που ενδεχομένως να παρουσιαστούν.
Αυτή η νομική «ελαστικότητα» παίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της τεχνητής γονιμοποίησης στη χώρα μας ενώ μπορεί να καταστεί και μια πολύ κερδοφόρα πηγή. «Στην Ιταλία περάστηκε ένας πάρα πολύ αυστηρός νόμος, με αποτέλεσμα χαμηλότερα ποσοστά επιτυχία. Όπως επίσης, απαγορεύονται: η χρήση σπέρματος από δότη, η κρυοσυντήρηση εμβρύου, χρήση ξένων ωαρίων κ.α.» αναφέρει ο κ. Palmer. Ανάλογη νομοθεσία ισχύει στην Αγγλία, στη Γερμανία και σε άλλες χώρες.
Τουρισμός και κέρδη
Στη Γερμανία ισχύει επίσης πολύ αυστηρός νόμος για την τεχνητή γονιμοποίηση, με αποτέλεσμα πολλά ζευγάρια -κυρίως Έλληνες της διασποράς αλλά τελευταία και Γερμανοί- να έρχονται στην Ελλάδα για εξωσωματική. Σαφώς, οι τιμές για αντίστοιχες υπηρεσίες είναι πολύ χαμηλότερες στην Ελλάδα και επίσης οι περισσότεροι ιατροί που ασχολούνται με το αντικείμενο μιλάνε αγγλικά. Στοιχεία, που σε συνδυασμό με το μεγάλο ποσοστό επιτυχίας, κάνει την Ελλάδα ένα ελκυστικό προορισμό για άτεκνα ζευγάρια.
«Υπάρχει κόσμος από άλλες χώρες που έρχεται στην Ελλάδα για κάποιες θεραπείες. Παλιότερα, τα περισσότερα ζευγάρια πήγαιναν στην Αγγλία για να κάνουν εξωσωματική. Σήμερα, πολλοί από αυτούς έρχονται στην Ελλάδα για διάφορους λόγους: το κόστος στην Ελλάδα είναι πιο χαμηλό, σε σχέση με άλλες χώρες. Άλλος λόγος είναι κάποιες νομικές δυσκολίες σε άλλες χώρες: αντίθετα με την Ελλάδα, όπου το σχετικό νομικό πλαίσιο είναι πιο φιλελεύθερο. Ο κόσμος έχει γίνει πιο μικρός με το Διαδίκτυο και πάρα πολλά ζευγάρια από το εξωτερικό επικοινωνούν μαζί μας μέσω email για να ενημερωθούν σχετικά ή και να έρθουν στην Ελλάδα», εξηγεί ο κ. Palmer.
«Υπάρχει προβολή της Ελλάδας σ' αυτό τον τομέα στο εξωτερικό, ο κόσμος είναι πιο μικρός και -μέσω διαδικτύου- ένα ζευγάρι ενημερώνεται πάρα πολύ γρήγορα και εύκολα για τα αποτελέσματα σε κάθε χώρα. Πολλοί είναι εκείνοι που ενημερώνονται από forums ή chatrooms για την εξωσωματική. Παίζει ρόλο και το γεγονός ότι τα άτομα που ενδιαφέρονται για το θέμα είναι πιο μικρής ηλικίας και έχουν καλή σχέση με το διαδίκτυο. Τα πιο μεγάλα ζευγάρια ούτε ενδιαφέρονται για την εξωσωματική αλλά και ούτε χρησιμοποιούν το internet. Πολλά νοσοκομεία κάνουν και διαφήμιση έξω. Υπάρχουν ακόμα και ειδικές εταιρίες που μαζεύουν κόσμο για ιατρικό τουρισμό, όχι μόνο για εξωσωματική. Τα ζευγάρια που έρχονται είναι κυρίως από την Ιταλία, την Γερμανία και την Αγγλία. Αν και συμβαίνει να έρχονται και από πιο μακριά, ακόμα και από την Κίνα» προσθέτει.
Οι προβληματισμοί
Μια από τις επιπλοκές της θεραπείας, σύμφωνα με τον κ. Λουτράδη, είναι η υπερδιέγερση των ωοθηκών όπου, εξαιτίας των φαρμάκων, μαζεύεται υγρό στην κοιλιά. «Είναι μια επιπλοκή, η οποία μεν είναι σοβαρή αλλά ελέγχεται ιατρικώς. Όσον αφορά στις απώτερες επιπλοκές, που ο κόσμος ενδιαφέρεται πολύ, αυτό που ξέρουμε μέχρι τώρα είναι ότι τα φάρμακα που χορηγούμε δεν φαίνεται να επηρεάζουν για κάποιο πρόβλημα υγείας, ιδίως στο γεννητικό σύστημα αργότερα. Αυτό κανείς δεν μπορεί να το πει με σιγουριά αν δεν περάσουν άλλα είκοσι χρόνια». Ανάλογη είναι η άποψη του κ. Palmer: «Δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται στην εξωσωματική προκαλούν καρκίνο. Εξάλλου, τα ζευγάρια που κάνουν εξωσωματική είναι πολύ καλό δείγμα για έρευνα, οπότε, αν υπάρξει κάποιο πρόβλημα μπορεί να εντοπιστεί σχετικά εύκολα».
www.kathimerini.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου